با توجه به اینکه تولید پسماند در کشور ما بالاتر از میانگین جهانی است و در سال ۲۰۱۲ ایران رتبه ۱۷ در تولید زباله را داشت همچنان نتوانستیم صنعت بازیافت را آنگونه که باید بسط و گسترش دهیم که ریشه تمام این موارد را مساله فرهنگ سازی و همکاری شهروندان در این مسیر می دانیم. شاید تاکنون به درستی نفع اقتصادی این مسأله برای شهروندان توضیح داده ننشه است و کمتر کسی از سود صنعت بازیافت اطلاع کامل داشته باشد، بنابراین ما بهعنوان رسانه در تلاش هستیم که در سلسله گزارشهایی به تشریح این موضوع بپردازیم.
به طور کلی زباله ها از دو بخش ضایعات خشک و زباله های تر تشکیل می شوند و هر کدام از آنها، بنحوی قابل استفاده هستند و زباله های خشک
مثل شیشه، چوب، پلاستیک، لاستیک و بطری ها از این نوع هستند که از طریق بازیافت دوباره به چرخه تولیدبر می گردند و می توانند تامین کننده
مواد اولیه برای تولید مجدد باشند. زباله های تر ه همان ضایعات مواد خورا کی، غذایی و میوه و غیره است، به راحتی در کارخانه های کمپوست
طی عملیات فشرده شدن و هوادهی و تجزیه هوازی قابل تبدیل شدن به خاک سیاه و کود آلی برای استفاده در بخش کشاورزی و خورا ک دام است.
نفع اقتصادی
از آنجاییکه زباله را طلای کثیف می نامند، بسیاری از کشورها درصدد تولید درآمد از بازیافت همین طلای کثبف هستند چراکه یکی از مهمترین شاخصهای توسعه یافتگی کشورها مدیریت منابع و مدیریت اقتصادی دولت ها می باشد.اگر زباله ها به صورت تفکیکی شده از خانه ۰ ۵ های مردم بیرون بیاید نه تنها ۲ تا ۳ درصد حجم زباله ها کاهش می یابد، بازیافت پلاستکی ، کاغذ، شیشه و فلزات ارزش اقتصادی خوبی از نظر ارزش افزوده و اشتغال خواهد داشت.
همراه کردن شهروندان و سرمایههای اجتماعی با توجه به رشد جمعیت انسانی میزان تولید زباله هم افزایش یافته و سرانه تولید پسماند نیز افزایش یافته است و مسلم است که اگر سرانه پسماند مدیریت نشود با چالش هایی برای مدیریت شهری رو به رو خواهیم بود.
مدیریت پسماند جامد شهری با توجه به سطح فرهنگی و اقتصادی هر منطقه با منطقه ای دیگر متفاوت است و نیاز به راهبرد خاص خود دارد.
در بحث مدیریت زباله ها و پسماندها باید به موضوعهای مهمی همچون تفکیک از مبدا و بازیافت آن توجه شود و این مهم، باید از مبدا تولید یعنی در منازل مسکونی شهری یا روستایی، بیمارستان ها و مرا کز درمانی و یا حتی مرا کز عمده فروشی بازارهای میوه و تره بار توسط خود مردم و با مشار کت آحاد جامعه بخوبی تفکیک و جداسازی شوند. باید مواد قابل بازیافت، برای انجام عملیات بازیافتی و استفاده مجدد به ارگان های مجاز بازیافت جمعآوری و انتقال داده شده و مواد تر زباله ها برای کارخانجات کمپوست، برای تهیه کودهای آلی و ارگانیک مدیریت و برنامه ریزی شود. سرمایه های اجتماعی از راه حل های کاهش پسماند است و اگر بتوانیم از آن استفاده کنیم، میتوانیم آن را به یک فرصت و ثروت تبدیل کنیم. به این ترتیب که با ایجاد حساسیت در شهروندان و کمک سمن ها )سازمان های مردم نهاد( می توانیماین سرمایه اجتماعی را به دست آوریم.
در بسیاری از کشورها اگر زباله بخوبی تفکیک نشود شهروندان متحمل جریمه های سنگین می شوند پس استفاده از سازمان های مردم نهاد، افزایش حساسیت شهروندان نسبت به کاهش پسماند و افزایش هزینه تولید زباله سه راه کاری هستند که می توانیم برای کاهش تولید پسماند از آنها استفاده کنیم.
زباله ها در مبدأ تفکیک نمی شود
به علت نبود آموزش و فرهنگ سازی مناسب و کافی در ایران، اغلب خانواده ها زباله هایشان را تفکیک نمی کنند. شاید بتوان گفت راه کارها و سیاست
های تشویقی برای مشار کت شهروندان در طرح تفکیک از مبدا موثر باشد.
به منظور در بهتر از کمیت تولید پسماند در مناطق شهر ی لازم است که سرانه تولید آن برای هر نفر و کسرانه تولید برای هر خانوار در روز محاسبه شود. برای دفن یک تن پسماند به یک متر مربع فضای زمین نیاز داریم، به ازای یک تن پسماند ۱۰۰ تا ۱۳۰لیتر شیرابه تولید می شود و ی لیتر شیرابه قادر به آلوده کردن یک هزار مترمکعب آب است.
مدیریت زباله های شهری از دغدغه های اصلی دولتها است و کاهش زباله در مبدا، تفکیک از مبدا، استفاده مجدد و بازیافت از جمله سیاست دولت ها برای زباله است.
آموزش، قدم اول فرهنگ تفکیک زباله یک کارشناس فرهنگی در مصاحبه با ایرنا گفت: تشکیل تیم های مشارکتی در محله ها برای ایجاد و توسعه
بازیافت، برگزاری کارگاه های آموزشی تفکیک زباله از مبدأ، برپایی دوره های آموزشی گروهی و فردی خانم های خانه دار؛ برپایی نمایشگاههای ثابت و سیار عکس و محصولات تولید شده از بازیافت،برگزاری نمایشگاه های آموزشی
برای کود کان و استفاده از خلاقیت
کود کان در گسترش فرهنگ بازیافت در خانواده ها؛ برگزاری همایش ها،طراحی و نصب سیلک و ترا کت های تبلیغاتی در معابر عمومی را از جمله
راه های گسترش فرهنگ مدیریت پسماند در بین مردم برشمرد. آموزش چهره به چهره، آموزش از طریق رسانه های جمعی، تهیه و توزیع محصولات
فرهنگی و آموزش از طریق فعالیت های نمادین در جهت آگاه سازی و فرهنگ سازی صحیح زیست محیطی زیربنای فراگیر شدن این فرهنگ است. نقش
محوری رسانه ها در فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا انکار نشدنیست.
توزیع انواع بروشور و کیسه های زباله در رنگ های مختلف به صورت رایگان، پخش تیزرهای تبلیغاتی و انیمیشن های آموزشی بخصوص به صورت طنز در سیما؛ آموزش دانش آموزان به منظور آشنایی با مواد بازیافتی و توزیع جعبه های مخصوص کاغذ های باطله در مدارس؛ بازدید اقشارمردم به خصوص کشاورزان و باغداران و صاحبان غذاخوری ها از نحوه وهدف از تولید کمپوست و آموزش مردم جهت تبدیل زباله های تر خانگی به کمپوست از راه کارهای آسان و زودبازده در خصوص این مساله است.
به طور کلی نبود تفکیک زباله، نبود کنترل در تولید زباله، محدود بودن قوانین و مقررات مشوق بازدارنده در زمینه مدیریت پسماند و اطلاع رسانی،
آموزش و فرهنگ سازی نا کافی همچنان مهم ترین چالش های مدیریت پسماند در ایران است. مدیریت صحیح و اصولی پسماندها براساس الگوی هرم پسماند و جلوگیری از تولید، کاهش دور ریز و استفاده مجدد، براساس وظایف ذاتی و قانونی شهرداری ها، باید به نحوی جدی و موثر در دستور کار قرار بگیرد.
ادامه دارد…
ثبت دیدگاه