محیط زیست مدت هاست که چالش بزرگ دوستداران محیط زیست می باشد و رشته محیطزیست در دنیا یکی از مفیدترین و پرطرفدارترین و به روزترین رشته های تحصیلی محسوب می شود.بر اساس آمار world Population Review (سازمانی که داده های آماری جمعیتی به روز را درباره تمامی کشورها ارائه میدهد)
در سال ۲۰۲۱ ایران رتبه ۱۷ در تولید زباله را داشت و در واقع تولید پسماند در کشور ما بالاتر از میانگین جهانی است.
تفکیک زباله از مبدا، مهمترین اصل چرخه بازیافت پیشرفت روز افزون زندگی بشر و نوع زندگی صنعتی علی رغم راحتی هایی که با خود به همراه آورد مضراتی نیز دارد، استفاده فراوان از مواد پلاستیکی، قوطی ها و شیشه ها و … در سبک زندگی روزانه افراد تأثیرات مخربی بر محیط زیست دارد.
به عنوان مثال: در ابتدا منجر به برداشت های بی رویه مواد عالی برای کسب سود بیشتر از دل این سیاره سبز می شود و سپس فرآوری و استفاده از آن ها در موارد گوناگون زباله هایی را تولید می کند که هرچند برگشت پذیر هستند ولی به دلیل عدم فرهنگ سازی کافی و عدم همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا منجر به ایجاد و انباشت زباله هایی می شود که علی رغم اینکه می تواند به چرخه اقتصادی کمک کند خود باری بر دوش سلامت محیط زیست می باشد.
این صنعتی شدن زندگی بشر به مرور زمان جای نفس کشیدن برای کره زمین را گرفته است و مخاطرات جدی برای موجودات زنده با خود به همراه داشته است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته چرخه بازیافت زباله به صورت امری بدیهی اتفاق می افتد و حتی این روند ایجاد اشتغال هم کرده است البته نه به صورت کاذب و آنچه که ما امروز در کشور خود تحت عنوان زباله گردها شاهد آن هستیم.
یکی از دلایل موفقیت کشورهای توسعه یافته در این امر، همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا می باشد که به خوبی فرهنگی سازی شده است اما متاسفانه هنوز در کشور ما این امر محقق نشده است چراکه مشارکت مردم در همراهی این مسئله همچنان پایین است که خود این موضوع جای تحقیق وبررسی دارد.
به نظر می رسد، اختصاص سطل های زباله ویژه زباله های کاغذی، پلاستیک ، شیشه، قوطی های فلزی، پس مانده مواد غذایی و مواد غیرقابل بازیافت برای واحدهای
مسکونی، در ترغیب مردم به تفکیک زباله در مبدا موثر است.
تفکیک زباله و مدیریت درست آن در تولید ارزش افزوده نقش بسیاری دارد، به حدی که در شرایط حاضر، صنعت بازیافت ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی برخی کشورها را تشکیل می دهد و همانطور که اشاره شد فرصت شغلی بسیاری هم ایجاد می کند.
بدیهی است که عدم فرهنگ سازی مناسب و عدم همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا موجب شد روند چرخه تولید زباله در کشور تا امحاء و بازگرداندن آن به چرخه تولید، به صورت ناقص اجرا شود.
صاحب نظران مدیریت پسماند و دفن غیراصولی زباله را برای جلوگیری از تهدیدهای زیست محیطی ضروری می دانند و لازمه تحقق و اجرای تمام راه کارهای حل معضل پسماند را منوط به تفکیک زباله از مبدا می دانند.
این در حالی است که امروزه تفکیک پسماندهای خشک از تر به ی ی از اولویت های جوامع توسعه یافته تبدیل شده است به طوری که کارشناسان براین باورند چنانچه تفکیک زباله از مبدأ و بازگشت آن به چرخه مجددتولید و انرژی به خوبی انجام شود.
علاوه بر حذف حجم قابل توجهی از زباله های تولیدی از چرخه طبیعت، این طلاهای کثیف، به ظرفیت اقتصادی تبدیل می شود.متوسط تولید روزانه زباله به ازای هر شخص در جهان ۳۰۰گرم و در ایران حدود ۲ برابر این مقدار است.
طبق گزارش ها، ۷۰ درصد زباله های جهان بازیافت می شود، این درحالی که در ایران این مهم تنها در ۲۰ درصد از زباله ها اتفاق می افتد. در ایران تنها ۱۰ درصد زباله ها در مبدا تفکیک میشود که نماد سطح مشار کت پایین ایرانیان در تفکیک ۲۰ میلیون تن زباله سالانه این کشور است، از این مقدار زباله تولیدی ۸۰ درصد سهم سا کنان شهرها و ۲۰ درصد باقیمانده آن تولید ساکنان روستاهای ایران است.
تعداد دفعات جمع آوری زباله در برخی شهرهای ایران دو تا سه بار در روز است که این مقدار در کشورهای جهان دو تا سه بار در هفته است و این نشان از حجم بالای تولید زباله در کشور است.
آموزش و فرهنگ سازی، حلقه مفقوده تفکیک زباله از مبدا نبود آموزش های لازم و فرهنگ سازی اصولی و هدفمند همان حلقه مفقوده تفکیک زباله از مبدا میباشد. در دهه ۶۰ مردم خودشان را موظف میدانستند که شیشه نوشابه ها را برگردانند. همین هم باعث می شد تا این زباله وارد
چرخه محیط زیست نشود؛ این رفتار وا کنش آن روز جامعه به تولیدات کارخانه های داخلی بود و نان خشکی هایی که در کوچه زباله های بازیافت را جمع می کردند و در مقابل نمک می دادند از کارکردهای مهم یعنی حفاظت محیط زیست را انجام می دادند.
تفکیک زباله، حل توامان مشکلات اشتغال و محیط زیست کشور در ایران عمده تمرکز مدیریت پسماند بر زباله سوزی ها و از تفکیک پسماند از مبدا غفلت شده است از این رو سازمان محیط زیست به عنوان ناظر چندی است به صورت جدی پیگیر آن است که زیرساخت قانونی لازم را برای جمع آوری پسماندهای خشک ایجاد شود.
شهرداری ها هم باید از شرکت های جمع آوری زباله حمایت کنند چون شهرداری ها همین کار را به شکل غیراصولی و غیربهداشتی و توسط زباله گردها انجام می دهند.تفکیک زباله از مبدا باعث کاهش هزینه۴۰درصدی مدیریت پسماند می شود، افزون بر اینها، تفکیک پسماند از مبدا باعث می شود که حجم موردنیاز زباله سوزها در کشور حداقل تا ۵۰ درصد کاهش یابد.
آنچه که بدیهی است چنین طرح هایی بیش از این که به کمک مالی نیاز داشته باشد به حمایت های قانونی نیازمند است و برنامه سازمان حفاظت محیط زیست برای مدیریت پسماند، در اولویت قرار گرفتن تفکیک از مبدا و کاهش تولید زباله هاست.
ثبت دیدگاه